19η Μαΐου – Ημέρα μνήμης και τιμής για τους χιλιάδες Έλληνες του Πόντου
Από την έναρξης της τουρκικής επιχείρησης εθνοκάθαρσης στις αρχές του προηγούμενου αιώνα έως τον Μάρτιο του 1924, 353.000 Έλληνες του Πόντου έχασαν τη ζωή τους. Πλήρωσαν το τίμημα με τη ζωή τους, με βασανιστήρια, με αγχόνες, με καταναγκαστική, μέχρι φυσικής εξόντωσης, εργασία στα αμελέ ταμπουρού και με προσφυγιά, όπως και 1.500.000 Μικρασιάτες, μετά το 1922.
190.000 Πόντιοι έφτασαν στην Ελλάδα, μετά την Ανταλλαγή των πληθυσμών, για να βρεθούν αντιμέτωποι, εδώ στη μητέρα – πατρίδα, με λοιμοκαθαρτήρια, πείνα, αρρώστιες, καχυποψία και απόρριψη γιατί ήταν «τουρκόσποροι».
Και όμως, η «προίκα» που έφεραν από τη Σαμψούντα, την Τραπεζούντα, τη Σινώπη, την Αμάσεια, τα Κοτύωρα, την Κερασούντα, την Αργυρούπολη, τη Σάντα, την Κρώμνη, τα Σούρμενα, την Οινόη, τους επέτρεψε όχι μόνο να ριζώσουν στη νέα πατρίδα, αλλά και να συμβάλουν αποφασιστικά στη διαμόρφωση της σύγχρονης ελληνικής ταυτότητας, με τη δημιουργικότητά τους, τα ήθη, τα έθιμα, τον πολιτισμό τους και τη συμμετοχή τους σε κάθε απελευθερωτικό και κοινωνικό αγώνα.
103 χρόνια μετά, θυμόμαστε και τιμούμε τους Έλληνες του Πόντου και της Ανατολής.
103 χρόνια μετά, στηρίζουμε και συμμετέχουμε στην προσπάθεια για τη διεθνή αναγνώριση της γενοκτονίας των Ποντίων, καταδικάζοντας τις πολιτικές εθνοκάθαρσης των πληθυσμών της Ανατολής, στις αρχές του προηγούμενου αιώνα.
Στις μέρες μας, που η φιλία, η ειρηνική συνύπαρξη των λαών και το Διεθνές Δίκαιο υποχωρούν, ξανά, μπροστά στα εθνικιστικά μίση, που στο παρελθόν γέννησαν ολοκαυτώματα, εθνοκαθάρσεις, γενοκτονίες και απαρτχάιντ, η ανάγκη να κρατήσουμε ζωντανή την ιστορική μνήμη είναι πιο επιτακτική από ποτέ.
Κράτη που αρνούνται να συμφιλιωθούν με το ένοχο ιστορικό τους παρελθόν, θα επαναλαμβάνουν διαρκώς τα ίδια εγκλήματα∙ σε βάρος των Αρμενίων, των Κούρδων, της Συρίας, της Κύπρου, απειλώντας τα κυριαρχικά δικαιώματα των γειτόνων τους, την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή μας.
Ο Δήμος Χαλανδρίου θυμάται και τιμά την 19η Μαΐου 1919, την εκατοεντηρίδα της Μικρασιατικής Καταστροφής και το σύνολο του προσφυγικού ελληνισμού που…
«Δέντρο το δέντρο, πέτρα-πέτρα πέρασαν τον κόσμο,
μ᾿ αγκάθια προσκεφάλι πέρασαν τον ύπνο.
Φέρναν τη ζωὴ στα δυο στεγνά τους χέρια σαν ποτάμι…»
Σημ.:Στη φωτογραφία φαίνονται πρόσφυγες από τη Σαμψούντα σε βαγόνια τρένου στην Πάτρα, με προορισμό άλλες πόλεις στην Ελλάδα. Η φωτογραφία δημοσιεύθηκε στο National Geographic τον Νοέμβριο του 1925, σε άρθρο με τίτλο «Το μεγαλύτερο ταξίδι της Ιστορίας» (τ. 48, σ. 568). Πηγή: Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου / George Grantham Bain Collection.