Τοποθέτηση της Πρωτοβουλίας Πολιτών «Χαλάνδρι Ενάντια» για την τραγωδία στα Τέμπη, στο Δημοτικό Συμβούλιο 15/3/2023 και τα όσα διαμείφθηκαν εκεί
Το Δημοτικό Συμβούλιο στις 15/3/2023, στον απόηχο της τραγωδίας των Τεμπών, συζήτηση εκτεταμένα για τα χαρακτηριστικά του δυστυχήματος και επεδίωξε να πάρει θέση για αυτό.
Η Πρωτοβουλία μας, όπως είναι η πάγια πρακτική της, επεδίωξε μέσα από τον δημοτικό της σύμβουλο Σωτήρη Λαπιέρη, να αναδειχθούν οι συλλογικά διαμορφωμένες θέσεις της. Αυτό εμπεριείχε και την επιδίωξη να κατατεθεί σχέδιο ψηφίσματος στο Δημοτικό Συμβούλιο και να ληφθεί απόφαση επ’ αυτού.
Έπειτα από πρόσκληση της Λαϊκής Συσπείρωσης, η Πρωτοβουλία μας συμμετείχε στην διαμόρφωση ψηφίσματος που προτάθηκε από πλευράς των δημοτικών συμβούλων της ΛΑ.ΣΥ. Εκείνο που επιδιώκαμε ως Πρωτοβουλία, ήταν να αναδειχθούν οι ευθύνες των μνημονιακών πολιτικών λιτότητας, ιδιωτικοποιήσεων και λεηλασίας του δημόσιου πλούτου, των τελευταίων 13 χρόνων, που οδήγησαν στο έγκλημα των Τεμπών. Ταυτόχρονα, θεωρούσαμε ότι δεν θα έπρεπε να μείνει στο απυρόβλητο ο προσανατολισμός της Ε.Ε. για πλήρη απελευθέρωση και ιδιωτικοποίηση μιας σειράς κοινωνικών αγαθών, που καταλήγει σε τραγικά αποτελέσματα, όπως στα Τέμπη, ενώ θεωρούμε αναγκαίο ότι θα πρέπει να αποτελέσει κεντρική επιδίωξη του λαού και της νεολαίας, ο αγώνας για την επανακρατικοποίηση των σιδηροδρόμων και την παροχή ασφαλών, φθηνών μετακινήσεων μέσα από ενιαίο, δημόσιο ΟΣΕ. Από την στιγμή που βασικά σημεία των θέσεων της Πρωτοβουλίας μας αποτυπώθηκαν στο σχέδιο ψηφίσματος της ΛΑΣΥ, το υποστηρίξαμε και στο Δημοτικό Συμβούλιο.
Το Δημοτικό Συμβούλιο Χαλανδρίου δυστυχώς στάθηκε αναντίστοιχο των περιστάσεων. Η πλευρά της διοίκησης (παράταξη δημάρχου) και των συμμάχων της περιορίστηκε σε μια γενικόλογη αποδοκιμασία των νεοφιλελεύθερων πολιτικών των ιδιωτικοποιήσεων. Για εκείνη δεν υπήρχαν συγκεκριμένοι υπαίτιοι, πολιτικοί, θεσμικοί, επιχειρηματικοί, ενώ ο προσανατολισμός της, μπορεί μεν να ήταν η «διερεύνηση των αιτιών του δυστυχήματος», αλλά όσον αφορά τις προτάσεις πολιτικής και αγώνα για να μην έχουμε και άλλα «Τέμπη» περιορίστηκε στο ευχολόγιο της ανατροπής των ιδιωτικοποιήσεων, γενικά και αόριστα.
Για τις άλλες παρατάξεις της αντιπολίτευσης, τα πράγματα ήταν ακόμα χειρότερα. Πίσω από το πέπλο της «αποφυγής πολιτικοποίησης του δυστυχήματος» περιορίστηκαν στη διατύπωση συλλυπητηρίων και την ευχή για «διερεύνηση των αιτιών του ατυχήματος». Μπορεί να μην διατύπωσαν την χυδαία θεωρία του «ανθρώπινου λάθους», όπως η κυβέρνηση Μητσοτάκη και τα «Πετσομένα» ΜΜΕ, παρ’ όλα αυτά στοιχήθηκαν έμπρακτα πίσω από αυτήν, επιδιώκοντας να μην αναδειχθούν οι πολιτικές που οδήγησαν στο έγκλημα και να μην αποτυπωθεί και στο Δημοτικό Συμβούλιο Χαλανδρίου η πάνδημη απαίτηση της κοινωνίας να μπει φρένο στις πολιτικές που «γεννούν Τέμπη».
Τελικά, αποτυπώνοντας σε γενικές γραμμές τα εκλογικά αποτελέσματα του 2019, και χωρίς καμία σχέση και ευθυγράμμιση με τις εκατοντάδες χιλιάδες λαού και νεολαίας που πλημμύρισαν την χώρα στις πορείες που γίνονται εδώ και δύο εβδομάδες, το Δημοτικό Συμβούλιο Χαλανδρίου υπερψήφισε το σχέδιο ψηφίσματος της διοίκησης και των συμμάχων, περιοριζόμενο σε ευχολόγια και γενικόλογες αποδοκιμασίες των πολιτικών που μας έφεραν μέχρι εδώ.
Παραθέτουμε παρακάτω το σύνολο της τοποθέτησης της Πρωτοβουλίας μας καθώς και τον προσανατολισμό που θεωρούμε ότι θα έπρεπε να έχει η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Χαλανδρίου για ενημέρωση των συμπολιτών μας:
«Για το έγκλημα των Τεμπών
Ένα τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα που στοίχισε την ζωή σε τουλάχιστον 57 ανθρώπους με τα μέχρι τώρα επίσημα στοιχεία, αρκετοί από τους οποίους ήταν φοιτητές, συνέβη την νύκτα της 28ης Φεβρουαρίου κοντά στα Τέμπη. Ήταν το μεγαλύτερο στα χρονικά σιδηροδρομικό δυστύχημα στην Ελλάδα. Ήταν ένα συμβάν όχι τυχαίο, ούτε μοιραίο και αναπόφευκτο, αλλά συμβάν που αναδεικνύει και υποδεικνύει βαρύτατες ευθύνες πολιτικές, ηθικές και ποινικές με πολλούς αποδέκτες. Σαν τέτοιο δεν μπορεί να αποδοθεί κυριολεκτικά με τον όρο δυστύχημα, μπορεί καλύτερα να αποδοθεί με τον όρο έγκλημα.
Το εγκληματικό αυτό «δυστύχημα» αναδεικνύει:
– Την ευθύνη του κράτους και των κυβερνήσεων που ενώ ξεπούλησαν το τροχαίο υλικό (τα τρένα) στο πλαίσιο του γενικού ξεπουλήματος μέσω του ΤΑΙΠΕΔ – Υπερταμείου των δημόσιων αγαθών, άφησαν τον ΟΣΕ ελλιπώς στελεχωμένο, την σιδηροδρομική υποδομή του χωρίς την αναγκαία συντήρηση και τεχνολογία, και ακόμη τον έβλεπαν και τον βλέπουν σαν πεδίο κομματικών επιδιώξεων και εκλογικής πελατείας. Αυτή η λειτουργία ευθύνεται και για την τοποθέτηση ανθρώπων χωρίς την αναγκαία εμπειρία σε θέσεις ευθύνης, όπως στην περίπτωση του σταθμάρχη Λάρισας. Συγχρόνως διαμόρφωσαν και συντηρούν ένα καθεστώς χαμηλών αμοιβών και έλλειψης μονιμότητας για την μεγάλη μάζα των πιο νέων εργαζόμενων που είναι σε αναντιστοιχία με την εκπλήρωση καθηκόντων ευθύνης.. Ακόμη επέτρεψαν τον ασύδοτο εργολαβικό ανταγωνισμό σαν αποτέλεσμα του οποίου δεν υλοποιήθηκε το έργο σηματοδότησης.
– Την ευθύνη της σημερινής κυβέρνησης ειδικά, που ενώ η κατάσταση χειροτέρευε, και τα σωματεία των σιδηροδρομικών έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου, συνέχισε να αδιαφορεί. Αδιαφόρησε για το επερχόμενο δυστύχημα, φρόντισε όμως από νωρίς, από τον Δεκέμβριο του 2019 με υπουργική απόφαση να παραχωρήσει στην ξένη εταιρεία που κατέχει το τροχαίο υλικό, ρήτρα εξαίρεσης από αποζημιώσεις σε περίπτωση δυστυχήματος! Και όταν αυτό έγινε, έσπευσε ο πρόεδρός της και πρωθυπουργός να αποδώσει τα αίτια σε «ανθρώπινο λάθος». Λίγες μέρες αργότερα ανακάλυψε και την ευθύνη των συνδικαλιστικών συντεχνιών.
– Την ευθύνη του ΟΣΕ, δηλαδή πρωτίστως των διοικήσεών του που δεν έκαναν το καθήκον τους, διαχειρίζονταν την κατάσταση αδιαφορώντας για την ασφάλεια και τους κινδύνους, όντας αρεστοί στο εκάστοτε κυβερνητικό κόμμα. Δεν απαίτησαν την εφαρμογή των κανονισμών και μέτρων ασφαλείας, ενώ ανέχθηκαν τις εργολαβικές καθυστερήσεις. Δεν επιδίωξαν την άμεση εγκατάσταση συστήματος ελέγχου σύγχρονης τεχνολογίας που θα απέτρεπε τον κίνδυνο ανθρώπινου λάθους τέτοιου μεγέθους. Τέλος δεν παραιτήθηκαν από τις θέσεις τους αν δεν μπορούσαν να επιβάλλουν μια σωστή λειτουργία στον Οργανισμό.
– Την ευθύνη της Hellenic Train της ιδιοκτήτριας εταιρείας των τρένων που λειτουργούσε με καθαρά ιδιωτικά οικονομικά κριτήρια. Αυτή ενδιαφερόταν μόνον για τα κέρδη από τα εισιτήρια των επιβατικών αμαξοστοιχιών και τα κόμιστρα των εμπορικών. Ενώ λογικά θα έπρεπε να ενδιαφέρεται για την περιουσία της (που πήρε χαριστικά) και για την ασφάλεια του δικτύου έστω και μόνον από άποψη οικονομική, νοιαζόταν μόνο να τσεπώνει κέρδη. Είναι χαρακτηριστικό ότι την χρονιά αμέσως πριν πουληθεί η ΤΡΕΝΟΣΕ, δηλαδή το 2016, ο ΟΣΕ είχε έσοδα 120.000.000 € ενώ κέρδη μόνον 3.000.000 € γιατί έπρεπε να επενδύει το πολύ μεγαλύτερο μέρος των εσόδων του για τις υποδομές. Την επόμενη χρονιά όμως, το 2017, τα κέρδη της Hellenic Train ήταν πολλαπλάσια γιατί δεν είχε να επενδύει σε υποδομές, βάρος που το φορτώθηκε το δημόσιο. Αν και δεν είχε να ξοδέψει η ίδια, δεν απαίτησε μέτρα ασφαλείας από τον ΟΣΕ από την αρχή, δεν έβαλε όρους λειτουργίας, δεν έβγαλε σχετικές ανακοινώσεις, δεν προσέφυγε ακόμη και στα δικαστήρια. Αυτό το τελευταίο το έκανε όψιμα, ζητώντας με αγωγή αποζημίωση για έξοδα συντήρησης και επισκευών στους συρμούς λόγω κακής κατάστασης του σιδηροδρομικού δικτύου. Τις ημέρες αμέσως μετά το δυστύχημα ο ίδιος ο Υπουργός Υγείας παραδέχθηκε δημόσια ότι δεν υπήρξε καμιά συνδρομή από την εταιρεία.
– Την ευθύνη της Κομισιόν και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Καθημερινή, η πρόσφατη παραπομπή της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τους σιδηροδρόμους δεν σχετίζεται συγκεκριμένα με την σιδηροδρομική ασφάλεια όπως ξεκαθάρισε ρητά και επί λέξει η Επιτροπή. Η εφημερίδα εξηγεί πως το θέμα αφορά συμβόλαια για τις επιδοτήσεις του ελληνικού κράτους προς τον ΟΣΕ. Ενώ η ιδιωτικοποίηση των συρμών σκόπιμα δεν περιέλαβε τις υποδομές του ΟΣΕ που δεν ενδιαφέρθηκε κάποιος να τις αγοράσει, άρα το κράτος πρέπει υποχρεωτικά να τις χρηματοδοτεί, η Επιτροπή παραπέμπει την Ελλάδα για τις επιδοτήσεις του κράτους προς τον ΟΣΕ! Κυβερνητικό στέλεχος, η υφυπουργός Υγείας Ζωή Ράπτη, και σύμφωνα με ανταπόκριση του BBC, δήλωσε προς αυτό πως οι επενδύσεις στο σιδηροδρομικό δίκτυο έγιναν πιο δύσκολες λόγω της κρίσης χρέους γύρω στο 2010, το οποίο οδήγησε σε δραστικά μέτρα λιτότητας με αντάλλαγμα την χρηματοπιστωτική διάσωση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ. Αυτό όμως είναι ομολογία πως οι δανειστές (ΕΕ και ΔΝΤ) πίεζαν για πάσει θυσία περικοπές ακόμη και σε βάρος της ασφάλειας και οι μνημονιακές κυβερνήσεις υπάκουαν στα κελεύσματά τους. Ταυτόχρονα επέβαλλαν την ιδιωτικοποίηση δηλαδή το ξεπούλημα των κρατικών επιχειρήσεων στο δικό τους κεφάλαιο, κρατικό και ιδιωτικό. Το μνημόνιο της δανειακής σύμβασης του 2010 ρητά αναφέρεται σε σχέδιο δράσης για τις μεγαλύτερες ζημιογόνες επιχειρήσεις κυρίως στον τομέα των σιδηροδρόμων και των μέσων μαζικής μεταφοράς με πρόβλεψη μείωσης του κόστους, «εξορθολογισμού» και αύξησης των τιμολογίων. Στο μνημόνιο της δανειακής σύμβασης του 2012 θεσπίζονται διαδικασίες για την άνευ διακρίσεων πρόσβαση σιδηροδρομικών επιχειρήσεων της ΕΕ στις ελληνικές σιδηροδρομικές υποδομές. Αρπαγή της περιουσίας του ελληνικού δημοσίου με ιδιωτικοποιήσεις και περιστολή του κόστους αλλά αύξησή του για το επιβατικό κοινό, ήταν οι στόχοι της πολιτικής της ΕΕ, γεγονός που νομοτελειακά οδηγούσε σε μείωση του βαθμού ασφάλειας της λειτουργίας των τρένων.
– Την ατομική ευθύνη στο επίπεδο των άμεσων προϊσταμένων του συγκεκριμένου σταθμάρχη και του ίδιου, η βασική ευθύνη του οποίου δεν βρίσκεται στο «λάθος» που στις συγκεκριμένες συνθήκες ήταν μάλλον αναπόφευκτο κάποια στιγμή να συμβεί, αλλά ότι επιδίωξε και αποδέχτηκε για λόγους υλικού συμφέροντος θέση που δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της, ενώ δεν παραιτήθηκε ούτε ακολούθησε τις θέσεις και υποδείξεις των σωματείων των εργαζομένων του ΟΣΕ για να αναδειχθούν οι μεγάλοι κίνδυνοι λειτουργίας για την ασφάλεια των εργαζόμενων σιδηροδρομικών, των επιβατών και των τρένων.
Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Χαλανδρίου:
(1) Καταδικάζει απερίφραστα την πολιτική όλων των κομμάτων κυβερνητικής εξουσίας, των κυβερνήσεων και του κράτους απέναντι στα δημόσια αγαθά γενικά -εδώ στις μεταφορές και πιο ειδικά στα τρένα- σαν βασικούς υπεύθυνους για την χειροτέρευση των σιδηροδρομικών υποδομών που εκθέσανε το επιβατικό κοινό σε αδικαιολόγητους κινδύνους και δημιούργησαν το έδαφος για το δυστύχημα που έχει χαρακτηριστικά εγκλήματος πρόκλησης κατά συρροή θανάτων με ενδεχόμενο δόλο. Την στάση υπακοής στους δανειστές που σήμαινε το ξεπούλημα ζωτικών περιουσιακών στοιχείων και υποδομών στο ξένο κρατικό και ιδιωτικό κεφάλαιο, που πήγαινε μαζί με δραστικές περικοπές στο δημόσιο και την απαξίωση εκείνων των υποδομών που σκόπιμα και από υπολογισμό παρέμειναν στην ιδιοκτησία του. Καταδικάζει την πολιτική της σημερινής κυβέρνησης για τις ιδιαίτερες ευθύνες της.
(2) Καταδικάζει την στάση, τον βίο και πολιτεία των διαδοχικών διοικήσεων του ΟΣΕ που δεν νοιάστηκαν για την ασφάλεια και την τεχνική επάρκεια του σιδηροδρομικού δικτύου και του προσωπικού του και υπηρέτησαν πιστά την εκάστοτε κυβερνητική πολιτική.
(3) Καταδικάζει την πολιτική, στάση και αδιαφορία της «ιδιωτικής» εταιρείας Hellenic Train που από την μεριά της δεν ενδιαφέρθηκε καθόλου για την ασφάλεια του κοινού που ήταν η πηγή των κερδών της.
(4) Καταδικάζει την πολιτική της ΕΕ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ενδιαφέρονται μόνον για τον λεγόμενο «αθέμιτο ανταγωνισμό», που εναντιώνονται στην οικονομική υποστήριξη του κράτους προς ότι απέμεινε από τις δημόσιες επιχειρήσεις και υπηρεσίες, που με την μορφή των δανειστών απαίτησε και επέβαλλε την αρπαγή της δημόσιας περιουσίας και την αποψίλωση του δημόσιου τομέα από το αναγκαίο προσωπικό και τους υλικούς πόρους για την εύρυθμη λειτουργία του.
(5) Καταδικάζει την δήλωση – υπόδειξη του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη για «ανθρώπινο λάθος» που έχει την σκοπιμότητα να μην διερευνηθούν οι πραγματικές αιτίες του δυστυχήματος που το καθιστούν έγκλημα.
(6) Απαιτεί μια ευρεία και σε βάθος έρευνα και την παραδειγματική τιμωρία των υπεύθυνων, που όσο ψηλότερα βρίσκονται τόσο μεγαλύτερη είναι η ενοχή τους.
(7) Απαιτεί την παροχή όλων των υλικών πόρων και έμψυχου δυναμικού για την ασφαλή και καλή λειτουργία του σιδηροδρομικού δικτύου άμεσα και με μια μορφή λαϊκού ελέγχου.
(8) Απαιτεί την καταγγελία της σύμβασης με την εταιρεία Hellenic Train, και την επιστροφή της περιουσίας της στο δημόσιο. Αυτό είναι τελείως απαραίτητο και για τον λόγο της εξασφάλισης εσόδων που να διατίθενται για την συντήρηση και βελτίωση των υποδομών. Να συγκροτηθεί ένας δημόσιος ενιαίος και αδιαίρετος φορέας στους σιδηροδρόμους.
Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Χαλανδρίου εξουσιοδοτεί τον δήμαρχο Χαλανδρίου να διαβιβάσει προς ψήφιση το παρόν ψήφισμα στην Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας, και την Περιφερειακή Ένωση Δήμων Αττικής και να το καταθέσει στην Βουλή.»