Κατανάλωση σαρακοστιανών τροφίμων με ασφάλεια

Κατανάλωση σαρακοστιανών τροφίμων με ασφάλεια

Η πρόληψη των τροφικών δηλητηριάσεων και γαστρεντερίτιδων, ιδίως μετά από κατανάλωση οστρακοειδών, έχει ιδιαίτερη σημασία κατά την πανδημία του covid-19, ώστε να μην πέσει η άμυνα του οργανισμού. Η επόπτρια Δημόσιας Υγείας του Δήμου Χαλανδρίου Ειρήνη Χαλάτση* μας ενημερώνει για όλα όσα πρέπει να προσέχουμε:

Φέτος ακόμα περισσότερο θα πρέπει να δίνουμε προσοχή για να αποφύγουμε την κατανάλωση σαρακοστιανών τροφίμων, που τυχόν δεν πληρούν τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας τροφίμων ή μπορεί να μην είναι αποδεκτά από πλευράς ποιότητας. Ακολουθούν οδηγίες για την σωστή επιλογή αλλά και την ασφαλή κατανάλωση των βασικότερων τροφίμων της Σαρακοστής.

Οι ΕΤΙΚΕΤΕΣ των τροφίμων, απαιτείται να αναγράφουν:  

Στα τυποποιημένα θαλασσινά:

Υποχρεωτικά πρέπει να αναγράφονται στην ετικέτα, νωπών και κατεψυγμένων θαλασσινών:

• Η ονομασία πώλησης
• Το καθαρό βάρος,
• Η  ημερομηνία λήξης,
• Οι τυχόν ιδιαίτερες συνθήκες συντήρησης και κατανάλωσης,
• Τα στοιχεία επιχείρησης διάθεσης στην αγορά και παραγωγής: (όνομα, εμπορική επωνυμία, διεύθυνση, σφραγίδα επιχείρησηςόπου αναφέρεται ο Κωδικός Αριθμός της επιχείρησης, π.χ. για Ελληνικά προϊόντα: EL 50.Ζ.90. EU.,
• τη μέθοδο παραγωγής, π.χ.«…αλιεύτηκε σε…» ή «…αλιεύτηκε σε γλυκά́ νερά́…» ή «…εκτροφής…»,
• Τις περιοχές αλίευσης ή εκτροφής του τροφίμου  και
• Την κατηγορία του αλιευτικού́ εργαλείου, που χρησιμοποιήθηκε, σε περίπτωση προϊόντος αλίευσης.

Στα Χυμά πωλούμενα θαλασσινά:

Απαιτείται να διαθέτουν κοινή επισήμανση, στην οποία να αναγράφονται οι ακόλουθες πληροφορίες:

• Το είδος,
• Η προέλευση,
• Η μέθοδος παραγωγής/αλίευσης («αλιεύτηκε στη θάλασσα…» ή «αλιεύτηκε σε γλυκά́ νερά́…» ή «εκτροφής ή υδατοκαλλιέργειας…»),
• Η τιμή πώλησης ανά κιλό βάρους.

                 ΟΔΗΓΙΕΣ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ, ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ:

1. ΚΕΦΑΛΟΠΟΔΑ :

(χταπόδια, καλαμάρια, σουπιές, θράψαλα, μοσχιοί, κ.λπ.)

Διατίθενται προς πώληση, είτε ως νωπά, είτε ως κατεψυγμένα.

Στα ΝΩΠΑ κεφαλόποδα πρέπει να προσέχουμε :

• Την οσμή, η οποία πρέπει να ομοιάζει με την οσμή της θάλασσας και όχι με οσμή αμμωνίας ή οποιαδήποτε άλλη οσμή, ξένη προς το προϊόν οπότε και μη φυσιολογική.
• Τα μάτια: να είναι γυαλιστερά, ζωηρά χωρίς να έχουν κηλίδες
• Την επιφάνεια του σώματος : να είναι υγρή και γυαλιστερή.
• Τα πλοκάμια – βεντούζες:  να είναι ανθεκτικά στο τράβηγμα.
• Τα πλοκάμια – βεντούζες:  να είναι ανθεκτικά στο τράβηγμα
• Τη σάρκα:  να είναι συμπαγής, ελαστική και γυαλιστερή.
• Τα μπαγιάτικα κεφαλόποδα μυρίζουν δυσάρεστα και με ελαφρό τράβηγμα τα πλοκάμια κόβονται εύκολα.
• Το ροζ χρώμα της επιφάνειας της σάρκας είναι η συχνότερη εμφανής αλλοίωση.

ΠΡΟΣΟΧΗ: τα φρέσκα μαλάκια διατηρούνται μόνο μια (1) ημέρα με ασφάλεια στη συντήρηση του ψυγείου!

Τα ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ κεφαλόποδα, πωλούνται συσκευασμένα και πρέπει να γνωρίζουμε ότι:

• διατηρούνται σε καταψύκτη του σημείου πώλησης στους –18 βαθμούς Κελσίου,
• πρέπει να έχουν ένα εμφανές απαλό στρώμα πάγου επάνω τους (επίπαγο),
• δεν πρέπει να παρουσιάζονται παραμορφώσεις του περιεχομένου της συσκευασίας,
• αφού αποψυχθούν, πρέπει να φέρουν όμοιο χρώμα και όμοια οσμή με αυτή των νωπών.

2. ΜΑΛΑΚΟΣΤΡΑΚΑ  :

(γαρίδες, καραβίδες, αστακοί, καβούρια, κ.λπ.)

Στα νωπά πρέπει :

• Η οσμή:να είναι ευχάριστη (θαλασσινή).
• Τα πόδιατους: να είναι στερεά κολλημένα στο σώμα και σκληρά.
• Η μεμβράνη του θώρακα: να είναι τεντωμένη, ανθεκτική και διαφανής.
• Το κεφάλι και οθώρακας: να είναι ανοιχτόχρωμα, όχι μελανού χρώματος και να μην έχουν μαύρες κηλίδες.
• Να έχουν αντανακλαστικές κινήσειςστα μάτια, στις κεραίες και στα πόδια όταν είναι ζωντανά.

Για τις γαρίδες είναι καλό να γνωρίζουμε ότι :

• οι φρέσκες γαρίδες γλιστρούν εύκολα από το χέρι μας,
• Οι μπαγιάτικες, αλλοιωμένες γαρίδες δίνουν την αίσθηση ζέστης όταν βυθίζουμε τα χέρια μας στο κιβώτιο που τις περιέχει.
• Οι βρασμένες γαρίδες μπορούν να διατηρηθούν στο ψυγείο μέχρι τέσσερις (4) ημέρες.
• Οι φρέσκιες γαρίδες μπορούν να καταψυχθούν, αφού πλυθουν, χωρις να αφαιρεσουμε το κέλυφος.
• Καθαρίζουμε τις γαρίδες παρά μόνο πριν τις μαγειρέψουμε.

Στα κατεψυγμένα μαλακόστρακα πρέπει επίσης να  ισχύουν οι ως άνω οδηγίες επιλογής οργανοληπτικών χαρακτηριστικών με των νωπών μαλακοστράκων.

3. ΑΧΙΝΟΙ:

Οι αχινοί πρέπει κατά την αγορά τους να είναι ζωντανοί και να μην έχουν δυσάρεστη οσμή.

4. ΣΑΛΙΓΚΑΡΙΑ: Πωλούνται σε τρεις τύπους:

• Νωπά και ζωντανά απαραιτήτως,
• συσκευασμένα-τυποποιημένα,
• κατεψυγμένα.

Πάντα θα πρέπει να έχουν ομοιόμορφη όψη και μη δυσάρεστη οσμή.

                                       ΔΙΘΥΡΑ ΟΣΤΡΑΚΟΕΙΔΗ:

(μύδια, κυδώνια, γυαλιστερές, στρείδια, αχιβάδες, χτένια, κ.λπ.) :

5. ΦΡΕΣΚΑ οστρακοειδή: 

Όσα πωλούνται με κέλυφος θα πρέπει να είναι πάντα ζωντανά και αυτό αποδεικνύεται από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• Τα κελύφη τους πρέπει να είναι ερμητικά κλειστά. Επίσης, να ανοίγουν με δυσκολία ή αν είναι μερικώς ανοιχτά με την ελάχιστη πίεση πάνω στο κέλυφός τους να κλείνουν ξανά μόνα τους ερμητικά. Σε αντίθετη περίπτωση, είναι ακατάλληλα για κατανάλωση και θα πρέπει να πεταχτούν.
• Το περιεχόμενο τους πρέπει να είναι υγρό, καθαρό και άοσμο.
• Τη σάρκα των οστρακοειδών πρέπει να είναι υγρή, γερά προσκολλημένη στο κέλυφος (να επέρχεται συστολή του σώματος μετα από τσίμπημα καρφίτσας ή ρίψη σταγόνων λεμονιού).

Τα αποφλοιωμένα μύδια που πωλούνται πάνω σε πάγο, θα πρέπει η σάρκα τους να είναι γυαλιστερή, συνεκτική και να έχουν μια έντονα θαλασσινή μυρωδιά.

• Όλα φρέσκα οστρακοειδή, όπως αναφέραμε αγοράζονται ζωντανά και αν τα καταψύξουμε πεθαίνουν γι’αυτό καλύτερα να μαγειρεύουμε τα οστρακοειδή αμέσως μετά την αγορά τους ή
• Τα συντηρούμε στο ψυγείο έως αυστηρά 4 ημέρες, στους 7 βαθμούς κελσίου ( θερμότερο σημείο συντήρησης ψυγείου) ,πάντα μέσα στην ειδική συσκευασία με φελιζολ και βάζοντας μια βρεγμένη καθαρή πετσέτα γύρω γύρω από το κλειστό κουτί φελιζολ.
• Για λόγους ασφαλείας της υγεία μας δεν καταψύχουμε φρέσκα μύδια, καθώς μετά από μέρες θα ανοίξουν.

6. ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ οστρακοειδή:

• Θα πρέπει να συντηρούνται σε καταψύκτη στους -18 βαθμούς Κελσίου.
• Όλα τα κατεψυγμέναοστρακοειδή πρέπει να διατίθενται προς πώληση σε μικρές συσκευασίες, όπως σε διχτάκια ή σε μικρή διάφανη πλαστική συσκευασία και
• Οι συσκευασίες τους να αναγράφουν όλες τις υγειονομικές πληροφορίες που απαιτούνται και να διαθέτουν την σφραγίδα της εταιρείας διακίνησης.
• Όσα πωλούνται μη αποκελυφωμένα, θα πρέπει να έχουν πάντα κλειστό ερμητικά το κέλυφος τους, ως ένδειξη ασφαλούς οστρακοειδούς προς κατανάλωση.

Για τα μύδια τα οποία πωλούνται σε κατεψυγμένη μορφή, υπάρχουν δύο κατηγορίες:  με κέλυφος ή χωρίς κέλυφος.

Τα αποκελυφωμένα μύδια πωλούνται συσκευασμένα εντός πλαστικής σακούλας, η οποία περιέχει λίγο πόσιμο νερό. Στη συσκευασία πώλησης είναι απαραίτητο υγειονομικό σήμα με τη σφραγίδα της εγκατάστασης.

Τα μύδια θα πρέπει απαραίτητα να καταναλωθούν το αργότερο έως πέντε (5) ημέρες από την ημέρα της αποκελύφωσης, η οποία απαιτείται να αναγράφεται.

ΠΡΟΣΟΧΗ: για κατεψυγμένα ή νωπά οστρακοειδή:

Για την αποφυγή νόσησης από τον ιό της ηπατίτιδας Α, οι καταναλωτές συστήνεται να μαγειρεύουν με προσοχή όλα τα οστρακοειδή:

• στον ατμό́, για τουλάχιστον για δύο (2) λεπτά.
• σε βραστό νερό, στους 85-90 βαθμούς Κελσίου, τουλάχιστον για τέσσερα (4) λεπτά́.

Για την αποφυγή ιών όπως οι νοροϊοί, που δύναται να προκαλέσει επιδημίες γαστρεντερίτιδας , πρέπει να θυμόμαστε ότι:

• προκύπτει μετα από την κατανάλωση ατελώς μαγειρεμένων/ωμών οστρακοειδών
• οι ιοί αυτοί, είναι ανθεκτικοί:
• στο μαγείρεμα στον ατμό (απαιτούνται πάνω από 9 λεπτά ατμίσματος) και
• σε θερμοκρασίες μέχρι 60οC.

Οπότε ακολουθούμε τους εξής κανόνες μαγειρέματος ψίχας οστρακοειδών:

• βράζουμε τουλάχιστον για 3 λεπτά
• τηγανίζουμε τουλάχιστον 3 λεπτά στους 190°C
• ψήνουμε στη σχάρα για τουλάχιστον 3 λεπτά
• ψήνουμε στο φούρνο στους 230°C για 10 λεπτά
• ατμίζουμε για πάνω από 9 λεπτά

7. ΚΟΝΣΕΡΒΕΣ ΨΑΡΙΩΝ-ΙΧΘΥΗΡΩΝ:

Σε περίπτωσης επιλογής κονσερβών ιχθυηρών που διατηρούνται στο ψυγείο ή εκτός ψυγείου, οι καταναλωτές θα πρέπει να προσέχουν:

• να μην είναι διογκωμένες.
• να μην παρουσιάζουν εκδορές και χτυπήματα στη συσκευασία.
• να μην παρουσιάζει αλλοίωση το σύνηθες χρώμα συσκευασίας.
• να μην παρουσιάζουν εξωτερική σκουριά.
• να μην υπάρχει διαρροή του υγρού περιεχομένου (άλμης/λαδιού) της κονσέρβας.
• το περιεχόμενο της συσκευασίας ή της κονσέρβας να μην παρουσιάζει αλλοίωση οσμής, υφής, σχήματος και χρώματος.
• Όταν ανοιχθεί η κονσέρβα, τα εσωτερικά της τοιχώματα να μην έχουν διαβρωθεί ή αλλοιωθεί.

Διαβάζουμε τις ενδείξεις στη συσκευασία, ιδιαίτερα την ημερομηνία λήξης και να παρατηρούν εάν υπάρχει η επωνυμία του παρασκευαστή και ο κωδικός αριθμός Ε.Ε. της επιχείρησης.

8. ΣΑΡΑΚΟΣΤΙΑΝΑ ΕΔΕΣΜΑΤΑ

Ο Ταραμάς: πρέπει να έχει:

• χρώμα λευκό έως καστανό ανοιχτό, ομοιόμορφο
• σύσταση μαλθακή,
• ευχάριστη γεύση και όχι πικρή ή όξινη,
• ευχάριστη οσμή

Αλλοίωση του ταραμά διαπιστώνεται από την εμφάνιση μούχλας, την ξηρότητα ή την τάγγιση.

Η σπιτική ταραμοσαλάτα είναι προτιμότερη λύση προς κατανάλωση καθώς δεν περιέχει χρωστικες ουσιες, όπως παρατηρείται σε κάποιες τυποποιημένες.

Η Μελιτζανοσαλάτα: διατηρείται στο ψυγείο με χρόνο συντήρησής έως και 5 μέρες και πρέπει να έχει ευχάριστη οσμή και γεύση.

Το τουρσί:  θα πρέπει να καταναλώνεται με φειδώ από άτομα με ευαισθησία στο στομάχι.

ΔΕΝ ΞΕΧΝΑΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ:

• Διατηρούμε καθαρά τα χέρια μας: πλένουμε τα χέρια μας καλά πριν και μετά το χειρισμό ωμών οστρακοειδών και
• Διατηρούμε τις επιφάνειες κοπής και τα οικιακά σκεύη καθαρά.
• δεν φέρνουμε σε επαφή μαγειρεμένα τρόφιμα με επιφάνειες ή σκεύη με τα οποία χειριστήκαμε ωμά τρόφιμα και δεν έχουν προηγουμένως πλυθεί, ώστε να μην επιφέρουμε διασταυρούμενη επιμόλυνση.
• Φυλάσσουμε τα ωμά μαλάκια, ψάρια και οστρακοειδή, μακριά από κάθε τρόφιμο που τρώγεται ωμό (φρούτα, λαχανικά) ή είναι έτοιμα προς κατανάλωση (μελιτζανοσαλάτα κ.τ.λ.), ώστε να μην επιφέρουμε διασταυρούμενη επιμόλυνση. 

ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ:

Συνήγορος του Καταναλωτή: 21 0646 0612 ,   ώρες 09:30 – 13:00.

Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων ( Ε.Φ.Ε.Τ.): 2132145800

                      ΜΕ ΛΙΓΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΤΡΕΦΟΜΑΣΤΕ ΣΩΣΤΑ ΚΑΙ

                              ΠΡΟΦΥΛΑΣΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ

                                     Διατηρούμε τα χέρια μας πάντα καθαρά,

             τα πλένουμε συχνά, πριν και μετά το χειρισμό κάθε διαφορετικού τροφίμου,

             πριν και μετά την καθαριότητα και απολύμανση των συσκευασιών αυτών.

Προστατεύουμε τον εαυτό μας, προστατεύουμε τους γύρω μας και αγαπημένα μας πρόσωπα.

                                            Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΩΖΕΙ ΖΩΕΣ             

*Η κ. Ειρήνη Χαλάτση είναι απόφοιτος της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας-Υγιεινολόγος, MSc