Ιογενής γαστρεντερίτιδα και πρόληψη μετάδοσης
Το τελευταίο διάστημα έχει παρατηρηθεί σημαντική αύξηση κρουσμάτων ιογενούς γαστρεντερίτιδας, της εντερικής δηλαδή λοίμωξης, που προκαλείται από συγκεκριμένους ιούς όπως οι νοροϊοί, οι ροταϊοί και οι τύποι 40, 41 των αδενοϊοων.
Κάθε ιός που την προκαλεί, έχει διαφορετική εποχική δραστηριότητα, οπότε η αυξημένη εμφάνιση των γαστρεντερίτιδων δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένους μήνες του έτους
Όμως, συνηθέστερα, παρουσιάζεται έξαρση αυτής, κατά τους ψυχρότερους μήνες, καθώς τα αυξημένα επίπεδα υγρασίας ευνοούν τη μετάδοση της, σε συνδυασμό με το εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, ειδικά των παιδιών, που αυξάνει τις λοιμώξεις και του αναπνευστικού, αλλά και του πεπτικού συστήματος.
Εμβολιαστικό σκεύασμα χορηγείται προς το παρόν μόνο για τον ρότα-ιό.
Φαρμακευτική αγωγή για αυτές τις ιώσεις δεν υπάρχει.
ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΝΑ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ ΟΤΙ:
καμία αντιβίωση δεν δρα ενάντια σε ιογενείς νόσους, αλλά μόνο κατά των βακτηρίων/μικροβίων.
Η αντιμετώπιση των κρουσμάτων της ιογενούς γαστρεντερίτιδας περιορίζεται στη ξεκούραση του ασθενούς και στην πρόληψη αφυδάτωσης μέσω της αυξημένης κατανάλωσης υγρών και ηλεκτρολυτών, ενώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι η χρήση αντιδιαρροϊκών φαρμάκων χωρίς ιατρική συμβουλή θα πρέπει να αποφεύγεται.
ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ:
Η ιογενής γαστρεντερίτιδα συναντάται μόνο σε ανθρώπους και μεταδίδεται από τον νοσούντα με συμπτώματα σε άλλα άτομα από την έναρξη των συμπτωμάτων έως και τέσσερις (4) μέρες μετά την ίαση του ασθενούς.
Ο χρόνος επώασης των γαστρεντερίτιδων, δηλαδή η χρονική περίοδος που μεσολαβεί από την επαφή υγειούς ατόμου με τον ασθενή, και κατ΄επέκταση με τον ιό, μέχρι και την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων είναι μία (1) έως δύο (2) ημέρες και σε κάποιες περιπτώσεις έως και τρείς (3) ημέρες.
Οι ιοί που προκαλούν γαστρεντερίτιδες αποβάλλονται στα κόπρανα και στα εμέσματα (εμετούς) των ασθενών, έχουν υψηλό βαθμό μολυσματικότητας (μεταδίδονται πολύ εύκολα) και παραμένουν σε μολυσμένες επιφάνειες και είδη ατομικής χρήσης έως και τρεις (3) μέρες.
Η αιτία αύξησης μετάδοσης της ίωσης από άτομο σε άτομο είναι με βεβαιότητα η ελλιπής συμμόρφωση με τους κανόνες ατομικής υγιεινής (ιδιαίτερα η αποφυγή του επιμελούς πλυσίματος των χεριών με σαπούνι μετά από κάθε χρήση του αποχωρητηρίου ή μετά από εμετό).
Ειδικότερα, ο κίνδυνος μετάδοσης της ιογενούς γαστρεντερίτιδας αυξάνεται σε μέρη όπου υπάρχει συγχρωτισμός πολλών ατόμων και όπου δεν τηρούνται οι απαραίτητοι κανόνες υγιεινής προετοιμασίας και κατανάλωσης φαγητού αλλά και χρήσης αποχωρητηρίων.
Πιο συγκεκριμένα μεγαλύτερες πιθανότητες εμφάνισης επιδημίας γαστρεντερίτιδας υπάρχουν σε βρεφονηπιακές μονάδες και νηπιαγωγεία, σε σχολεία και φροντιστήρια, σε νοσοκομεία και γηροκομεία, σε γυμναστήρια και κολυμβητήρια, σε πλοία και κρουαζιερόπλοια καθώς και σε στρατιωτικές μονάδες.
Η ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΤΙΔΑΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕΣΩ:
- κατανάλωσης μολυσμένου τροφίμου,
- πόση ροφήματος (επιμολυσμένο κατά την προετοιμασία),
- επαφής με κόπρανα ή εμετό αρρώστου ατόμου,
- επαφής με μολυσμένες επιφάνειες ή αντικείμενα (που έχει αγγίξει ο ασθενής),
- άμεσης εισπνοής μολυσμένων σταγονιδίων από ασθενή με έντονου βαθμού συμπτώματα (απελευθερώνονται από κόπρανα και εμετό),
- κατανάλωσης ωμών οστρακοειδών (σε αυτή την περίπτωση η αλίευση τους πιθανότατα έγινε από σημείο όπου το νερό είχε μολυνθεί με λύματα),
- πόσης μολυσμένου νερού από μη κεντρικό σύστημα ύδρευσης (με πιθανότητα επιμόλυνσης από λύματα).
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΙΟΓΕΝΟΥΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΤΙΔΑΣ:
- διάρροια,
- εμετός,
- ναυτία,
- κοιλιακός πόνος,
- πονοκέφαλος,
- μυϊκοί πόνοι,
- κόπωση,
- ρίγος,
- χαμηλός πυρετός.
Η διάρκεια των συμπτωμάτων εξαρτάται από τον ιό στον οποίο οφείλεται η γαστρεντερίτιδα. Γενικότερα τα συμπτώματα διαρκούν μία (1) έως δύο (2) μέρες, αλλά μπορεί να διαρκέσουν έως και δέκα (10) ημέρες. Άτομα που έχουν χρόνιες νόσους ή επιβαρυμένη υγεία είναι αυτά που δυσκολεύονται να αναρρώσουν σύντομα.
ΣΟΒΑΡΟΣ Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΦΥΔΑΤΩΣΗΣ:
Πρέπει να τονιστεί ότι η γαστρεντερίτιδα ενέχει κίνδυνο εμφάνισης αφυδάτωσης. Σημαντικό στην αντιμετώπισή της είναι η αποφυγή σοβαρής απώλειας υγρών (αφυδάτωση).
Καλό είναι ο ασθενής που παρουσιάζει διάρροια ή και εμετούς να καταναλώνει όσο το δυνατόν μεγαλύτερες ποσότητες υγρών, για όσο διάστημα διαρκούν τα συμπτώματα του.
Αν και για τον ευρύ πληθυσμό οι γαστρεντερίτιδες δεν αποτελούν σοβαρή ίωση και κάνουν τον κύκλο τους χωρίς να επιφέρουν κινδύνους, για κάποιες όμως ομάδες πληθυσμού μπορεί να χρειαστεί ιδιαίτερη προσοχή, καθώς λόγω επιβαρυμένης διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο αφυδάτωσης.
Το ποσό των υγρών που χάνεται από τον οργανισμό του ασθενή πρέπει απαραιτήτως να αναπληρώνεται και αυτό αποτελεί το βασικό στοιχείο πρόληψης της εμφάνισης αφυδάτωσης, ώστε το άτομο να μην αναγκαστεί να εισαχθεί σε νοσοκομείο.
ΟΜΑΔΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΑΦΥΔΑΤΩΣΗΣ:
- βρέφη,
- νήπια,
- ηλικιωμένοι,
- άτομα με αναπηρία,
- μη αυτοεξυπηρετούμενα άτομα,
- ανοσοκατασταλμένοι.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΑΦΥΔΑΤΩΣΗΣ:
- μειωμένη ποσότητα ούρων,
- σκουρόχρωμα ούρα,
- ναυτία,
- ορθοστατική υπόταση και ζάλη,
- ξηροστομία,
- κόπωση,
- ευερεθιστότητα,
- έλλειψη δακρύων κατά το κλάμα,
- πονοκέφαλος,
- διαταραχές ύπνου-αυπνία.
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ:
- Αυξημένη πόση υγρών, όπως:
- νερό (ΤΟ ΚΥΡΙΟΤΕΡΟ), σε θερμοκρασία δωματίου,
- ζωμός,
- ροφήματα από βότανα, ειδικά από ΜΕΝΤΑ (μειώνει το αίσθημα ναυτίας)
- ρόφημα από τζίντζερ (εφόσον δεν υπάρχουν αντενδείξεις π.χ.: καρδιακές παθήσεις, αιμορραγίες, αλληλεπίδραση με φάρμακα όπως του Σακχαρώδη Διαβήτη),
- Ισοτονικά ποτά, (συμπληρωματικά, εάν χρειαστεί)
- Αναβράζουσες ταμπλέτες ηλεκτρολυτών (συμπληρωματικά, εάν χρειαστεί).
- Κατανάλωση εύπεπτων τροφών, συχνά, και σε μικρές ποσότητες:
- Φρυγανιές,
- Κρακεράκια,
- Κουλουράκια,
- Δημητριακά,
- Πατάτες,
- Μπανάνες,
- Τοστ ελαφρύ
Σε περίπτωση εμφάνισης αίσθησης αδιαθεσίας κατά την κατανάλωση τροφής, θα πρέπει να διακοπεί για λίγο η προσπάθεια και αργότερα να συνεχιστεί, πάντα σε μικρές ποσότητες.
- Αποφυγή πικάντικων τροφίμων ή πλούσιων σε λιπαρά
- Αποφυγή πόσης καφέ και ροφημάτων που περιέχουν καφεΐνη (επηρεάζει την πέψη, αυξάνει τον κίνδυνο διάρροιας και αφυδάτωσης).
ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΙΟΓΕΝΟΥΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΤΙΔΑΣ:
Από τη μεριά του υγιούς ατόμου,
θα πρέπει να τηρούνται σχολαστικά οι καθημερινοί κανόνες υγιεινής, όπως:
- τακτικό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό, πριν και μετά από κάθε χρήση του αποχωρητηρίου αλλά και κάθε είδους δραστηριότητας που σχετίζεται με επαφή ασθενή (ο οποίος εμφανίζει διάρροια ή και εμετό),
- σχολαστικό καθαρισμό των οικιακών σκευών και όλων των επιφανειών της κουζίνας, όπου προετοιμάζεται το φαγητό, με χρήση σαπουνιού και νερού, και πριν αλλά και μετά το μαγείρεμα.
- επιμελές πλύσιμο των φρούτων και των λαχανικών,
- κατανάλωση μόνο ασφαλών τροφίμων, τα οποία δεν παρουσιάζουν καμία εμφανή αλλοίωση στην εμφάνιση τους αλλά και στην οσμή. Όμως ακόμα και τα μη ασφαλή/μολυσμένα τρόφιμα μπορεί να μην παρουσιάζουν κάποια εμφανή αλλοίωση των οργανοληπτικών τους χαρακτηριστικών, οπότε θα πρέπει να γίνεται όπως ανωτέρω αναφέρεται σχολαστικό πλύσιμο όλων των τροφίμων προς κατανάλωση,
- πόση, πλύσιμο και μαγείρεμα μόνο με ασφαλές νερό (από κεντρικό δίκτυο ύδρευσης),
- απαραίτητα αποφυγή της χρήσης κοινών σκευών και προσωπικών αντικειμένων (ποτηριών, πιάτων, πιρουνιών, πετσετών, κλινοσκεπασμάτων κ.τ.λ.),
- προσεκτική και συχνή καθαριότητα του αποχωρητηρίου και των πιθανά μολυσμένων από ασθενή αντικειμένων, ρουχισμού, λευκών ειδών και επιφανειών με τη χρήση αντισηπτικών σκευασμάτων πλύσης και χλωριούχων απορρυπαντικών καθαρισμού επιφανειών.
ΜΕΤΡΑ ΑΠΟΦΥΓΗΣ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΤΙΔΑΣ:
Από τη μεριά του ασθενή,
είναι αναγκαίο να προσέχει να μη διασπείρει την ιογενή γαστρεντερίτιδα και για αυτό πρέπει να τηρεί τα ακόλουθα κατά την διάρκεια που εμφανίζει διάρροια ή και εμετό , αλλά και τέσσερις (4) μέρες έπειτα την υποχώρηση των συμπτωμάτων:
- αποχή από το σχολείο, το φροντιστήριο και τους βρεφονηπιακούς σταθμούς (ανήλικος ασθενής),
- αποχή από την εργασία του (ενήλικας ασθενής)
- αποφυγή παρουσίας του σε ιατρεία, νοσοκομεία, γηροκομεία, βρεφονηπιακούς σταθμούς και νηπιαγωγεία.
- αποχή από αθλητικές δραστηριότητες, και ιδιαίτερα από την κολύμβηση σε πισίνα.
- μη συναναστροφή με βρέφη, νήπια, ηλικιωμένους και άτομα που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου,
- αποχή από το μαγείρεμα, και επιμελές πλύσιμο των χεριών πριν και μετά τη χρήση του αποχωρητηρίου.
ΔΕΝ ΞΕΧΝΑΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ:
- ΔΙΑΤΗΡΟΥΜΕ ΚΑΘΑΡΑ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΑΣ: Πριν και μετά το χειρισμό τροφίμων ή τη χρήση αποχωρητηρίου:
- Πλένουμε επιμελώς τα χέρια μας με νερό και σαπούνι, για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα και να τα ξεπλένουμε καλά.
- Χρησιμοποιούμε αντισηπτικό χεριών, εφαρμόζοντας το σε όλες τις επιφάνειες των χεριών μας, μέχρι να στεγνώσει εντελώς, με στόχο την αποτελεσματικότητα της δράσης του αλλά και την αποφυγή ξήρανσης του δέρματος μας.
- Επαναλαμβάνουμε στην καθαριότητα των χεριών, πριν και μετά από κάθε δραστηριότητα.
- Δεν φέρνουμε σε επαφή τα χέρια μας με το πρόσωπο, τα μάτια ή τους βλεννογόνους μας.
- Διατηρούμε τους χώρους και τις επιφάνειες καθαρές.
- Στην κουζίνα: δεν φέρνουμε σε επαφή μαγειρεμένα τρόφιμα με επιφάνειες ή σκεύη με τα οποία χειριστήκαμε ωμά τρόφιμα και δεν έχουν προηγουμένως πλυθεί, ώστε να μην επιφέρουμε διασταυρούμενη επιμόλυνση.
- Φυλάσσουμε ξεχωριστά τα ωμά μαλάκια, ψάρια και οστρακοειδή, μακριά από κάθε τρόφιμο που τρώγεται ωμό (φρούτα, λαχανικά) ή είναι έτοιμα προς κατανάλωση (μελιτζανοσαλάτα κ.τ.λ.), ώστε να μην επιφέρουμε διασταυρούμενη επιμόλυνση.
Διατηρούμε τα χέρια μας πάντα καθαρά,
τα πλένουμε συχνά, πριν και μετά το χειρισμό κάθε διαφορετικού τροφίμου,
πριν και μετά την καθαριότητα και απολύμανση των συσκευασιών αυτών.
Προστατεύουμε τον εαυτό μας, προστατεύουμε τους γύρω μας και αγαπημένα μας πρόσωπα.
Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΩΖΕΙ ΖΩΕΣ
ΚΑΙ ΣΥΜΒΑΛΕΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΛΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΖΩΙΑ